Józef Piłsudski jest dziś uważany za jednego z najbardziej znaczących, a przy okazji najbardziej kontrowersyjnych z polskich polityków w historii. Wiąże się to głównie z różną oceną jego działań podczas I wojny światowej, jak również po przejęciu przez niego władzy w wyniku zamachu stanu z roku 1926. Niewątpliwie jednak nie można odmówić mu jednej z najważniejszych ról podczas procesu formowania się państwa polskiego w listopadzie 1918 roku. Piłsudski był bowiem osobą, której udało się połączyć lokalne rządy polskie w jeden organizm polityczny, będący zalążkiem II Rzeczpospolitej.
Na sukces Piłsudskiego złożyło się kilka ważnych czynników. Po pierwsze, a także najbardziej oczywiste, cieszył się on już wtedy sławą bohatera wojennego, prowadzącego żołnierzy polskich do walki w Legionach, osoby, która była odpowiedzialna za pasmo sukcesów i chwalebnych zwycięstw podczas dopiero co zakończonej I wojny światowej. Piłsudski mógł liczyć na wierność swoich żołnierzy, znajdujących się w wielu organizacjach niepodległościowych. Oprócz tego Piłsudski był znanym działaczem socjalistycznym, mógł więc liczyć na poparcie swoich kolegów z partii pokrewnych mu ideowo. Oprócz weteranów Legionów poważnąsiłą popierającą Piłsudskiego była paramilitarna Polska Organizacja Wojskowa, przygotowywana do akcji w takich właśnie wypadkach. Ostatecznym argumentem jest zaś to, że Piłsudski był akurat najbliższym sercu wydarzeń politykiem tej rangi, obecnym w odpowiednim czasie w Warszawie.
Rola Piłsudskiego w zjednoczeniu ośrodków władzy polskiej jest niezaprzeczalna. Udało mu się prędko scalić trzy największe rządy w Warszawie, Krakowie i Lublinie w jeden organizm państwowy i położyć zręby pod funkcjonowanie państwa. Początkowo sprawując nieformalną, opartą na autorytecie władzę zorganizował również pomoc zbrojną dla Lwowa, gdzie toczyły się walki z ukraińskim powstaniem. Oprócz tego nawiązał kontakt z powstańcami w Wielkopolsce, po wybuchu tam powstania w grudniu 1918 roku. Piłsudski był też odpowiedzialny za powołanie 17.11.1918 roku rządu Jerzego Moraczewskiego, który miał za zadanie zatarcie różnic pomiędzy partiami na rzecz wspólnej budowy państwa polskiego.
Piłsudski sprawował od 11.11.1918 roku (przekazanie mu władzy przez Radę Regencyjną) władzę niemalże dyktatorską, jednakże już wtedy w gronie wielu partii narodziły się obawy, że nie zechce on oddać władzy dobrowolnie, nawet po zakończeniu pierwszego etapu kształtowania się państwa. Stąd też osoba Piłsudskiego pośrednio wpływała również na kształt ustrojowy II RP, gdyż wiele elementów działania państwa zostało zaprojektowanych w sposób, który miał wykluczyć możliwość przejęcia władzy przez jednostkę.